Miras hukuku, karmaşık ve hassas bir alandır. Aile bireyleri arasındaki ilişkiler, duygusal bağlar ve maddi konuların iç içe geçtiği bu alanda, sıklıkla sorulan sorulardan biri de “Baba kızını veya oğlunu mirastan mahrum bırakabilir mi?” sorusudur. Normal şartlarda tüm çocuklara eşit bir şekilde miras paylaştırılır. Fakat babanın bu konuda özel bir talebi var ise nasıl bir yol izlenecektir? Baba, kızını mirastan mahrum bırakma hakkına sahip midir değineceğiz. Kimi zaman bazı anlaşmazlıklardan ötürü evlatlıktan reddetme veya miras paylaştırmama gibi istekler gelebilmektedir. Fakat sürecin nasıl işleyeceğini de bilmek gerekir.
SAKLI PAY VARSA MİRASTAN TAMAMEN MAHRUM BIRAKILAMAZ
Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasçıların belirli bir miras hakkı vardır. Özellikle altsoy (çocuklar, torunlar) ve eşin miras üzerindeki hakları kanunla güvence altına alınmıştır. Bu hakka “saklı pay” denir. Bir kişi, vasiyetname düzenlese bile, saklı pay sahibi mirasçılarının bu haklarını tamamen ortadan kaldıramaz. Yani, bir baba, vasiyetname yazarak tüm mal varlığını bir başkasına bağışlasa dahi, çocuklarının saklı payları korunur.
KIZ EVLATLIKTAN REDDEDİLİRSE MİRASTAN MAHRUM BIRAKILIR MI?
Türk Medeni Kanunu’nda “mirasçılıktan çıkarma” olarak adlandırılan istisnai bir durum mevcuttur. Halk arasında “evlatlıktan red” olarak geçse de aslında hukukta böyle bir isimlendirme yoktur. Baba, çocuklarını mirastan mahrum bırakacak ise bazı şartları karşılamalıdır. Baba, kızını hangi durumda evlatlıktan reddedebilir veya mirasçılıktan çıkarabilir sorusuna yanıt verelim.
Mirasçı, miras bırakana veya yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse mirastan mahrum bırakabilir. Örnek vermek gerekirse babasına veya kardeşine karşı kasten yaralama veya öldürme gibi bir suç işlediyse babanın miras bırakmama hakkı doğar.
Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse de bu mümkündür. Bakıma muhtaç babasına bakmamış ise böyle bir talepte bulunabilir. Kız tarafından babaya karşı diğer yükümlülükler de yerine getirilmezse, babanın isteği doğrultusunda mirasçılıktan çıkarılabilir.
MİRASÇILIKTAN NASIL ÇIKARILIR?
Baba kızını mirasçılıktan çıkarmak için ne yapmalıdır? Mirasçılıktan çıkarma, vasiyetname veya miras sözleşmesi ile yapılır. Bu belgelerde çıkarma sebebinin açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi takdirde, çıkarma işlemi geçersiz sayılabilir.
Miras bırakanın vasiyetnamede veya miras sözleşmesinde belirttiği çıkarma sebebinin gerçekte var olmaması veya kanunda belirtilen ağır nitelikteki sebeplere uymaması durumunda çıkarma iptal edilebilir. Miras bırakanın “bana karşı sürekli hakaret etti” şeklinde bir gerekçe sunmasına rağmen, bunun gerçekte yaşanmamış olması veya hakaretlerin ağır bir suç teşkil etmemesi durumunda iptal söz konusu olabilir.
Mirasçılıktan çıkarma işleminin vasiyetname veya miras sözleşmesi ile yapılması ve bu belgelerde çıkarma sebebinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Bu şartlara uyulmaması durumunda çıkarma işlemi iptal edilebilir. Örneğin, çıkarma sebebinin belgede yeterince açık bir şekilde belirtilmemesi veya çıkarma işleminin resmi senetle yapılmaması gibi durumlarda iptal ihtimali vardır.
Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinin Türk Medeni Kanunu’nda (TMK m. 510) sınırlı olarak sayıldığı ve bu sebeplerin dışında bir nedenle çıkarma yapılamayacağı unutulmamalıdır. Kanunda belirtilen sebeplerin dışında bir nedenle çıkarma yapılması durumunda, çıkarma işlemi hukuka aykırı olacağından iptal edilmesi olasıdır.