İşte bu noktada yeni bir formül üzerinde duruluyor. İşverenin maliyetinin azaltılması. Devletin daha önce bu konuda tecrübeli olması işvereni ve emekli çalışanı şimdiden heyecanlandırdı. Eğer bu formül hayata geçirilirse emekli çalışanın maaşından 2.250 TL azalmamış olacak.
ORTA YAŞ EMEKLİLİĞİNDE ARTIŞ
Bu bir formül ama talepler de var şöyle biliyorsun bizde emekli olduktan sonra çalışan sayısı biraz fazla. Yani hem çalışırken aldığın maaşın emekli olduğunda düşmesinin sebebi bu. Hem genç yaşta emeklilik imkanlarının olması sebebiyle işte EYT mesela çalışan emekli sayısını çok fazla arttırdı. Dolayısıyla çalışan emeklilerin oranı bizde yüksek. Tabii biz bu işte tamamlayıcı emeklilik devreye girerse emekli olduktan sonra sizin geliriniz biraz da ikinci bir maaş geleceği için artacak.
O zaman çalışan emekli sayısı düşebilir ama bir de bu EYT ile birlikte işte 40’lı yaşların sonu 50’li başında birçok insan emekli oldu. Onlar da şirketlerin hafızasıydı netice itibariyle bırakmak istemediler ve çalışmaya devam ediyorlar. Şimdi konumuz o değil ama çalışan emekli sayısının niye arttığını da bir cümle söylemek istedim konumuz şu. Şimdi çalışan emekliler de diğer çalışanlar gibi sigorta yapılıyor yani kayıtlı çalışıyor ve ona sosyal güvenlik destek primi deniliyor.
ÇALIŞAN EMEKLİNİN PRİM KARMAŞASI
Yani işte senin için yatırılan primler senin emekliliğinle ilgili primler ama emekli çalışanla ilgili yatırılan primler onun sadece sağlık primleri. Yani işte bir iş kazası meslek hastalığı olursa çünkü ikinci bir emeklilik sağlamıyor. Ama şimdi senin için işveren %14 oranında bir prim yatırıyor kendisi için de %15 yatırıyor. Emekli çalışan olduğu zaman emekli çalışan için %7,5 yatırıyor. Kendisi için %24,5 yatırıyor. Yani baktığın zaman emekli çalışanın işverene maliyeti çok daha yüksek. Aslında toplamda %32 oluyor ama işveren payı daha yüksek oluyor. Dolayısıyla burada emekliler için %7,5’luk maaşından bir kesinti oluyor. Asgari ücreti düşündüğün zaman bunun miktarı da 1.950 lira civarında bir para oluyor. 292 lira civarında da bir gelir vergisi var ki asgari ücrette gelir vergisi olmamasına rağmen emekliler ödüyor.
2.250 TL’LİK KESİNTİ
Toplamda 2.250 lirayı bulan bir kesinti oluyor emeklinin maaşından asgari ücret alıyorsa. Daha yüksek alıyorsa daha da yüksek oluyor. İşverenin ödediği para ise 6.000 liranın üzerinde oluyor. Şimdi talep şu yani bu yüksek maliyet emeklileri kayıtsız çalıştırmaya itiyor. Yani zaten emeklisin diyor hastaneden faydalanıyorsun gel çalış sigorta yapmama filan da gerek yok. Dolayısıyla kayıtsız çalıştırılıyor emekliler Allah korusun bir şey olsa iş kazası olsa bir meslek karşılığını alamayacak. Dolayısıyla deniliyor ki bu hem işverenin maliyeti biraz düşürülsün. Yani burada ona yarasın ve kayıtsız çalıştırılmasın bu düşürülen miktarla birlikte emekliden kesilen o 2.250 lira da emeklinin maaşına eklensin. Dolayısıyla bunu asgari ücretten gelir vergisi ve damga almayarak zaten yapıyor sistem. Bunu emekli çalışanlar için de bir formül olarak ortaya koyabiliriz. Hem kayıt dışı çalışmayı önler hem de emekliler açısından bir ek gelir olur diye seninle konuşmuştuk bunu.