Sadece bir ilçe veya il değil. Karadeniz’de Ordu, Samsun, Giresun… Doğu’da neredeyse tüm iller. Ege’de Manisa, Uşak… İç Anadolu’da da çoğu il. Son zamanlardaki en büyük zirai don meselesi ile Türkiye karşı karşıya. Çiftçiler yaşanan don olayının vahametinin önümüzdeki günlerde çok daha iyi anlaşılacağını belirtiyor. Çünkü zirai don sonrasında mahsullerin tüketiciyle buluşamaması yeni bir gıda krizini de beraberinde getirebilir.
KAYISI MEYVESİNİ UNUTUN
Sadece Malatya’da 130 milyar TL’lik bir zarar söz konusu. Malatyalı üreticiler zirai donun ardından Cumhurbaşkanı’na seslenerek, “2000 ağaçta yemeye dahi bulanmayacağına göre meyve yok. Yani diğer ağaçlar da gitti. Ceviz de dahil tomurcuklar hep yandı. Bakanlığımızın devletimizin özellikle Cumhurbaşkanımızın bizlere çiftçinin şu 130 150 milyarlık bir yaz ilacı kullandık söz verdik geldik ödeyeceğiz dedik ödeyemedik.” dedi.
KURTULAN BİR CEVİZ AĞACIMIZ BİLE YOK
Çorum’un Oğuzlar ilçesinde ise meşhur cevizi vuran zirai don sonrasında üreticiler, “Oğuzların üreticisi çok yoğun şekilde zarara uğramış durumda. Oğuzlar cevizimiz komple meyvesi gözüktüğü halde dallarıyla beraber fışkınları bütün her şeyi gitmiştir. Meyve ve cevizde bir tane bile kurtulan ağacımız yoktur. Geçim kaynağı sırf ceviz olan Oğuzlarımız bu sene komple zarara uğramıştır. Allah’tan gelen bir şey dün öğlen saatlerinde başlayan kar yağışı yoğun gece gece saatlerinde dona çekmiştir. -9’lara kadar yükseldiğinden bütün fışkınlar filizler hepsi gitmiştir” şeklinde konuştu.
ÜZÜM BAĞLARINI DA DON VURDU
Manisalı üreticiler bölgenin en büyük geçim kaynağı ürünlerinden üzümü de vuran zirai donun ardından, “Yaklaşık Manisa’mızda Saranlı, Turgutlu, Salihli, Akhisar, Ahmetli, Sarıgöl gibi ilçelerimizde Alaşehir’de tamamında don olayı vardır. Çiftçilerimize büyük geçmiş olsun. Ayrıca bu sadece çiftçilerimizin değil Manisa’mızın da bir ihracat ürünü olduğu için ülkemiz adına Manisa’mız adına da çok büyük geçmiş olsun. Yani üreticilerimiz gerçekten bir yıl boyunca bakılan bu gördüğünüz üzümlere bir gecede don yok etti.” ifadeleriyle olayın boyutunu gözler önüne serdi.
SİVAS VE NEVŞEHİR’DE ATEŞ YAKILDI
Sivas ve Nevşehir’de de soğuk hava ikazının ardından üreticiler zirai dondan kurtulmak adına tarlalarında 24 saat nöbet tuttu. Saman, lastik ve benzeri ürünleri yakarak zirai dona karşı mücadele etmeye çalıştı.
SON YILLARIN EN GENİŞ KAPSAMLI ZİRAİ DON OLAYIYLA KARŞI KARŞIYAYIZ
Yer sıcaklığının ani bir şekilde düşmesinin ardından pek çok ilde görülen zirai donun ardından önemli açıklamalarda bulunan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Yer yer sıcaklığın eksi 15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi. Bakanlık olarak, son yılların en geniş alanı kapsayan bu don olayı sonrasında da üretimin devamlılığını sağlamak üzere üreticilerimizin yanında yer almayı sürdüreceğiz” diyerek üreticileri bir nebze de olsa sevindirdi.
ZİRAİ DON NEDEN OLUR?
Zirai don, hava sıcaklığının 0°C’nin altına düşmesiyle meydana gelen ve bitkilerin hücre içi sıvılarının donarak hücre yapılarının bozulmasına yol açan bir doğa olayıdır. Bu durum, özellikle gece ve sabaha karşı saatlerde, açık ve rüzgarsız havalarda daha sık görülür. Topografik olarak alçak bölgelerde, soğuk havanın çökmesiyle oluşan “don çukurları” da zirai don riskini artırır. Bitkilerin gelişim evresine bağlı olarak, çiçeklenme döneminde meydana gelen don olayları meyve oluşumunu ciddi şekilde azaltabilir. Zirai don, tarımsal üretimde verim kaybına ve ekonomik zararlara neden olabilir. Bu nedenle, üreticilerin hava tahminlerini yakından takip etmeleri ve gerekli önlemleri almaları önemlidir.